Heb je ooit die briljante kinderen gezien in de nationale spellingwedstrijden? Als ze een woord krijgen om te spellen, vragen ze als eerste naar de oorsprong van het woord. Door het kennen van de “Latijnse”, of “Griekse”, of andere wortels van onze Engelse woorden, niet alleen kennen ze meteen de basale betekenis van het woord, maar hebben ze een grote voorsprong bij het correct spellen ervan. Welnu, Thais is ook een taal waarvan de wortels afkomstig zijn uit veel andere talen.
De nieuwste van deze is natuurlijk Engels. Maar met Engels leent het Thais meestal het complete woord. In het Thais worden deze aangeduid als ทับศัพท์ /táp sàp/ of geleende woorden. Het is verbazingwekkend dat zonder ooit Thais te studeren, je al honderden Thaise woorden zult kennen, zij het geleend uit het Engels.
De manier waarop ze worden uitgesproken kan ze echter wat moeilijker herkenbaar maken. Mijn golfcaddie (Geef mij niet de schuld, ik ben met pensioen en hoor golf te spelen) had het laatst over een “dy wat”. Het duurde even voordat ik me realiseerde dat ze het over een “divot” had die ik zojuist in de fairway had gemaakt. Maar toen ze het Thaise woord “on” riep, duurde het niet lang voordat ik doorhad dat ik mijn bal “op de green” had geslagen.
De Thaise Koninklijke Taal, ราชาศัพท์ /raa-chaa sàp/, leent veel uit de Cambodjaanse Koninklijke Taal. En natuurlijk heeft het Thais veel Chinese invloeden. Maar de talen met de meeste impact op het Thais, vooral de wortels van Thaise woorden, zijn de Indiase talen Pali en Sanskriet.
Hoewel beide “dode” talen zijn, vergelijkbaar met Latijn, kun je Pali nog dagelijks horen spreken aangezien het de taal is van de Boeddhistische geschriften en gezangen. Alle mannen die zich bij de monniken voegen moeten wat Pali leren om deel te nemen aan het Boeddhistische zingen en rituelen. Dat is niet zo anders dan de tijd waarin alle Rooms-Katholieke missen in het Latijn werden gehouden.
Ik zoek altijd naar manieren om mijn Thaise vocabulaire te vergroten. En het feit dat zoveel Thaise woorden hun oorsprong in Pali en Sanskriet hebben, kan daarbij helpen. Net zoals die spellingwedstrijd kinderen, als we de wortels van een woord kunnen leren, hebben we een voorsprong bij het begrijpen van de betekenis en misschien zelfs het onthouden ervan.
Trouwens, de twee Thaise woorden die hierboven zijn gebruikt hebben beide wortels in Pali en Sanskriet. De wortel ศัพท์ /sàp/ betekent “woord”. ทับศัพท์ /táp-sàp/ = (geleend) woord.
ราชาศัพท์ /raa-chaa sàp/ heeft het extra voordeel van twee wortels. ราชา /raa-chaa/ betekent koninklijk of met betrekking tot de koning. Dus ราชาศัพท์ /raa-chaa sàp/ = koninklijke woorden. De wortel ราชา /raa-chaa/, die “koninklijk” betekent, kan ook worden gezien in de Engelse uitdrukking “de British Raj” of in het woord “Maharaja”. Het “maha” in “maharaja” is een andere wortel die “groot” betekent. Dus “maharaja” = “grote koning”.
Zoals je kunt zien, leidt de ene wortel naar de andere. Dit kan nog wel even doorgaan. Daarom ben ik begonnen met het samenstellen van een lijst van Thaise woorden die Pali en Sanskriet wortels hebben.
Ik voeg nog steeds aan deze lijst toe, dus als je wortels tegenkomt die ik nog niet heb, laat het dan weten en we zullen proberen ze op te nemen. Voor nu, geniet gewoon van de taal.
Kijk of je de Pali en Sanskriet wortels kunt vinden voor Thaise woorden die ook wortels zijn voor Engelse woorden. Er zijn er behoorlijk wat, wat laat zien dat de Thaise en Engelse talen feitelijk verre neven zijn. Hier zijn er een paar (hoewel sommige slechts gokken van mijn kant zijn).
ราชา /raa-chaa/
(Pali) koninklijk, van of met betrekking tot de koning
British Raj, Raja, Maharaja, Rajasthan
มหา /má-hăa/
(Pali) groot; almachtig; groot; vele; veel; maximaal; voornaam; verheven
Maharaja (grote koning), Mahatma (Grote Ziel, Atma = ziel) zoals in Gandhi.
มรณ /mor-rá-na/́
dood; de daad van sterven; beëindiging
sterfelijk, sterfte, onsterfelijk
มาตุ /maa-dtu/
(Pali) maternaal; met betrekking tot moeder
Het woord voor moeder in zoveel talen begint met een “m”. Dit is er nog een.
อารย /aa-rá-yá/
(Sansskriet) Arische ras; beschaafd persoon; eerbare persoon; eerlijke persoon
Arisch, Iran
วิทยา /wít-tá-yaa/
(Pali) wetenschap; kennis; leren; filosofie
Mogelijk gerelateerd aan geestig, gevat
มานุษ /maa-nút/
(Sansskriet, Pali) menselijk; met betrekking tot de mens
Mogelijk gerelateerd aan human, man, vrouw, mensheid
โทร /toh/
(Sanskriet?) ver, over een afstand
Uitgesproken als toh-rá als het in samengestelde woorden wordt gebruikt. Mogelijk gerelateerd aan “tele” wat een Griekse wortel is die ver, over een afstand betekent. De Thaise woorden met ditzelfde voorvoegsel lijken zo op het Engels. Vervang gewoon de “r” klank door een “l” en je zult het zien.
Telefoon: โทรศัพท์ /toh-rá sàp/
ศัพท์ is het Pali woord voor “woord”
Televisie: โทรทัศน์ /toh-rá-tát/
ทัศน์ is de Sanskriet wortel voor “visie”
Telegraaf: โทรเลข /toh-rá lâyk/
เลข is de Pali wortel voor “schrijven”
Telescoop: โทรทรรศน์ /toh-rá-tát/
ทรรศน์ is de Sanskriet wortel voor “zien”
English: 
Deutsch: 
ไทย: 
Français: 
Português: 
Português: 
Español: 
Español: 
中文 (中国): 
Русский: