Idioma y cultura tailandesa: hablando tailandés en tiempos

Idioma Tailandés

This article was originally posted on WomenLearnThai.com.

Idioma Tailandés Cultura Tailandesa: Hablando Tailandés en Tiempos…

Para evitar hablar sobre el último tiro que acababa de lanzar al agua en el hoyo 3 la semana pasada, empecé a platicar con mi compañero de golf, un excolega maestro de inglés, sobre algo mucho más interesante que intentar encontrar mi bola: la gramática tailandesa.

Ya sé, has escuchado las frecuentes afirmaciones del aprendiz extranjero no tan bien informado de tailandés que “el tailandés no tiene gramática”, o “no hay tiempos verbales en tailandés”. Así que empezamos a pensar, ¿qué tan precisas son estas afirmaciones?

Pensé en todos los tiempos verbales del inglés que tenemos (otros idiomas tienen incluso más) como: presente simple, presente continuo, pasado, futuro, futuro continuo, presente perfecto, pasado perfecto y la voz pasiva. Entonces tuve uno de esos momentos de “ah ha”. Me di cuenta de que también podrías decir todos estos tiempos en tailandés. Simplemente no añaden un “ed”, un “en” o un “ing” al final de sus verbos. Ellos manejan sus tiempos a su manera tailandesa.Verbos:Esos comentarios sobre que el tailandés no tiene tiempos probablemente provengan del hecho de que en inglés los verbos cambian dependiendo de sus tiempos, look, looked, eat, ate, eaten, etc. Tenemos que cambiar el verbo dependiendo de quién habla y cuándo. En tailandés, los propios verbos nunca cambian. Son las palabras a su alrededor las que hacen el cambio.Palabras especiales de tiempo:En tailandés, la mayoría de los tiempos requerirán “palabras especiales de tiempo” en lugar de terminaciones verbales especiales. A veces, estas palabras llevan su propio significado y a veces solo están ahí para marcar la hora. Hemos listado algunas de ellas en los ejemplos de tiempos.Negativos:A veces las oraciones afirmativas y las oraciones negativas se forman un poco diferente con palabras especiales o un orden de palabras diferente, así que hemos dado ejemplos de ambas.

Nota: Estamos dando solo unos pocos verbos como ejemplos, pero cualquier verbo tailandés puede sustituirse en los patrones. Los ejemplos dados son solo algunas de las formas de usar estos tiempos. El tailandés, siendo un idioma robusto, tiene muchas formas de decir lo mismo.

Veamos algunos ejemplos de cómo expresar estos tiempos en inglés en tailandés.

Tiempo Presente Simple…

En inglés, este tiempo probablemente está mal nombrado. Es realmente el tiempo que usamos cuando hablamos de algo que siempre hacemos o solemos hacer, no algo que estamos “haciendo” en este momento. En tailandés se usa de la misma manera, pero también puede usarse para algo que estamos haciendo “ahora”.

Algunas palabras tailandesas que podemos usar con el presente simple son:

Él juega fútbol (a menudo).
Todos los días: ทุกวัน /túk-wan/
A menudo: บ่อยๆ /bòi-bòi/
Usualmente: โดยปกติ /doi-​bpà-​gà-​dt/

Él juega fútbol (a menudo).
เขาเล่นฟุตบอลบ่อยๆ
kăo lên fút-​bon (bòi-bòi)

Él no juega fútbol (a menudo).
เขาไม่เล่นฟุตบอล (บ่อย)
kăo mâi lên fút-​bon (bòi)

Yo (usualmente) como arroz.
(โดยปกติ) ฉันทานข้าว
(doi-​bpà-gà-dtì) chăn taan kâao

Yo (usualmente) no como arroz.
(โดยปกติ) ฉันไม่ทานข้าว
(doi-​bpà-gà-dtì) chăn mâi taan kâao

Nosotros visitamos a nuestros amigos (todos los días).
พวกเราไปเยี่ยมเพื่อน (ทุกวัน)
pûuak-rao bpai yîiam pêuan (túk-wan)

Nosotros no visitamos a nuestros amigos (todos los días).
พวกเราไม่ไปเยี่ยมเพื่อน (ทุกวัน)
pûuak-rao mâi bpai yîiam pêuan (túk-wan)
https://www.expatden.com/wlt/audio/we-dont-visit-our-friends-every-day.mp3

Tiempo Presente Continuo…

Este es el tiempo en inglés que usamos cuando hablamos sobre lo que estamos haciendo “ahora”. En tailandés tenemos dos tiempos para “ahora” pero este tal vez le da un poco más de énfasis; algo así como “justo ahora”.

Para la forma negativa, usa el negativo del presente simple.

Algunas palabras tailandesas que podemos usar con el presente continuo son:

Ahora: ตอนนี้ /dton-née/
Justo ahora: เดี๋ยวนี้ /dĭeow née/
En este momento: เวลานี้ /wee-laa-níi/

Palabra especial de tiempo: กำลัง /gam-lang/

Él está jugando fútbol (ahora).
เขากำลังเล่นฟุตบอล (ตอนนี้)
kăo gam-lang lên fút bon (dton-née)

Yo estoy comiendo (justo ahora).
ฉันกำลังทานข้าว (เดี๋ยวนี้)
chăn gam-lang taan kâao (dĭeow née)

Nosotros estamos visitando a nuestros amigos (en este momento).
(เวลานี้) พวกเรากำลังเยี่ยมเพื่อน
(wee-laa-níi) pûuak-rao gam-lang yîiam pêuan
https://www.expatden.com/wlt/audio/tense-we-are-visiting-our-friends.mp3

Tiempo Pasado…

El inglés tiene muchas formas de expresar acciones en el pasado. La frase “used to” también se usa para acciones pasadas en inglés. En tailandés necesitarías agregar una o dos palabras de explicación sobre cuándo sucedió algo.

Hay muchísimas palabras para el pasado. Algunas que usamos aquí son:

Ya: แล้ว /láew/
Esta mañana: เมื่อเช้านี้ /mêua cháao-née/
Solía: เคย /koie/
Aún: ยัง /yang/

Palabras especiales de tiempo:

ได้ /dâai/
แล้ว /láew/
ยัง /yang/
เคย /koie/

Él jugó fútbol.
เขาเล่นฟุตบอล
kăo lên fút-​bon

Él no jugó fútbol.
เขาไม่ได้เล่นฟุตบอล
kăo mâi dâai lên fút bon

Yo (ya) comí.
ฉันได้ทานข้าว (แล้ว)
chăn dâai taan kâao (láew)

No he comido (aún).
ฉัน (ยัง) ไม่ได้ทานข้าว
chăn (yang) mâi dâai taan kâao

Nosotros visitamos a nuestro amigo (esta mañana).
พวกเราไปเยี่ยมเพื่อน (เมื่อเช้านี้)
pûuak-rao bai yîiam pêuan (mêua cháao-née)

No visitamos a nuestro amigo (esta mañana).
(เมื่อเช้านี้) พวกเราไม่ได้ไปเยี่ยมเพื่อน
(mêua cháao-née) pûuak-rao mâi dâai bai yîiam pêuan

Ella solía estudiar inglés.
เขาเคยเรียนภาษาอังกฤษ
kăo koie rian paa-săa ang-grìt

Ella nunca estudió inglés.
เขาไม่เคยเรียนภาษาอังกฤษ
kăo mâi koie rian paa-săa ang-grìt
https://www.expatden.com/wlt/audio/tense-she-never-studied-english-2.mp3

Futuro…

Para el futuro, por lo general agregaremos una o dos palabras para especificar el tiempo con más precisión. Nuevamente, hay muchas palabras para el futuro. Algunas que usamos aquí son:

Advertisement

Cuando el sol brille
เมื่อแดดออก
mêua dàet-​òk

Mañana por la mañana
พรุ่งนี้เช้า
prûng-née cháao

La próxima semana
สัปดาห์หน้า
sàp-daa-nâa

Palabra especial de tiempo: จะ /jà/

Él jugará fútbol (cuando el sol brille).
เขาจะเล่นฟุตบอล (เมื่อแดดออก)
kăo jà lên fút bon (mêua dàet òk)

Él no jugará fútbol (cuando el sol brille).
เขาจะไม่เล่นฟุตบอล (เมื่อแดดออก)
kăo jà mâi lên fút bon (mêua dàet òk)

Yo comeré (mañana por la mañana).
ฉันจะทานข้าว (พรุ่งนี้เช้า)
chăn jà taan kâao (prûng-née cháao)

No comeré (mañana por la mañana).
ฉันจะไม่ทานข้าว (พรุ่งนี้เช้า)
chăn jà mâi taan kâao (prûng-née cháao)

Nosotros visitaremos a nuestro amigo (la próxima semana).
พวกเราจะไปเยี่ยมเพื่อน (สัปดาห์หน้า)
pûuak-rao jà bai yîiam pêuan (sàp-daa-nâa)

No visitaremos a nuestro amigo (la próxima semana).
พวกเราจะไม่ไปเยี่ยมเพื่อน (สัปดาห์หน้า)
pûuak-rao jà mâi bai yîiam pêuan (sàp-daa-nâa)
https://www.expatden.com/wlt/audio/tense-wont-visit-our-friend.mp3

Futuro continuo…

En inglés utilizamos mucho las palabras “going” y “going to” o simplemente agregamos un “ing” al verbo. Tailandés es casi así de simple y generalmente indica algo que estamos a punto de hacer.

Para la negación usa el negativo del futuro regular.

Palabra especial de tiempo: กำลังจะ /gam-lang jà/

Él está a punto de jugar fútbol.
เขากำลังจะเล่นฟุตบอล
kăo gam-lang jà lên fút-​bon

Yo estoy a punto de comer.
ฉันกำลังจะทานข้าว
chăn gam-lang jà taan kâao

Nosotros estamos a punto de visitar a nuestros amigos.
พวกเรากำลังจะไปเยี่ยมเพื่อน
pûuak-rao gam-lang jà bai yîiam pêuan
https://www.expatden.com/wlt/audio/tense-we-going-just-about-visit-friends.mp3Presente perfecto:El presente perfecto en inglés se usa para una acción en el pasado que podría haberse completado ya o que aún puede estar ocurriendo. A veces requiere palabras adicionales para explicar cuándo ocurrió algo. En tailandés casi siempre se necesitan palabras en la oración que lo expliquen más completamente.

Algunas palabras de tiempo que usamos aquí son:

Muchas veces
บ่อยครั้ง
bòi kráng

Ya hoy
วันนี้… แล้ว
wan-née … láew

A lo largo de la semana
ตลอดสัปดาห์
dtàlòt sàp-daa

Por … años
… ปีแล้ว
… bpii láew

Esta semana
อาทิตย์นี้
aa-tít-níi

Palabras especiales de tiempo:

ได้ /dâai/
เคย /koie/
แล้ว /láew/
ยัง /yang/

Él ha jugado fútbol (muchas veces).
เขาเล่นฟุตบอล (บ่อยครั้ง)
kăo lên fút bon (bòr-yá-kráng)

Él nunca ha jugado fútbol.
เขาไม่เคยเล่นฟุตบอล
kăo mâi koie lên fút-​bol

He comido (ya) hoy.
วันนี้ฉันทานข้าว (แล้ว)
wan-née chăn taan kâao (láew)

No he comido (todavía) hoy.
วันนี้ฉัน (ยัง) ไม่ได้ทานข้าว
wan-née chăn (yang) mâi dâai taan kâao

Hemos visitado a nuestros amigos (a lo largo de la semana).
พวกเราไปเยี่ยมเพื่อน (ตลอดสัปดาห์)
pûuak-rao bai yîiam pêuan (dtàlòt sàp-daa)

(Esta semana) no hemos visitado a nuestros amigos.
(อาทิตย์นี้) พวกเราไม่ได้ไปเยี่ยมเพื่อน
(aa-tít-níi) pûuak-rao mâi dâai bai yîiam pêuan

Ella ha estudiado inglés (por cinco años).
เขา (เคย) เรียนภาษาอังกฤษ (ห้าปีแล้ว)
kăo (koie) rian paa-săa ang-grìt (hâa bpee láew)

Ella nunca ha estudiado inglés.
เขาไม่เคยเรียนภาษาอังกฤษ
kăo mâi koie rian paa-săa ang-grìt
https://www.expatden.com/wlt/audio/tense-she-never-studied-english.mp3

Pretérito perfecto…

El pretérito perfecto es uno de esos tiempos que el inglés probablemente podría prescindir (y es casi imposible de enseñar a estudiantes tailandeses) ya que tenemos otras formas de decir lo mismo. Generalmente se usa cuando una cosa sucedió en el pasado antes de otra. En tailandés necesitaremos explicar un poco.

Las palabras de tiempo usadas aquí son:

Antes de correr, antes de correr
ก่อนวิ่ง
gòn wîng

Luego nos encontramos
แล้วเราเจอกัน
láew rao jəə-gan

Él se enfermó
เขาเริ่มไม่สบาย
kăo rêrm mâi sà-baai

Antes de que ella pudiera hablar bien
ก่อนที่เขาพูดเก่ง
gòn têe kăo pôot gèng

Palabras especiales de tiempo:

เคย /koie/
แล้ว /láew/
ก่อน /gòn/
หลังจาก /lăng jàak/

Él había pateado el balón (antes de correr, antes de correr).
เขาเตะลูกบอล (ก่อนวิ่ง, ก่อนเขาวิ่ง)
kăo dtè lôok bon (gòn wîng, gòn kăo wîng)

Yo había comido (y luego nos encontramos)
ฉันทานข้าว (แล้วเราเจอกัน)
chăn taan kâao (láew rao jəə-gan)

Ya habíamos visitado a nuestro amigo (cuando él se enfermó).
หลังจากพวกเราเยี่ยมเพื่อนแล้ว (เขาเริ่มไม่สบาย)
lăng jàak pûak rao yîam pêuan láew (kăo rêrm mâi sà-baai)

Ella había estudiado inglés por 5 años (antes de que pudiera hablar bien).
เขา (เคย) เรียนภาษาอังกฤษห้าปี (ก่อนเขาพูดเก่ง)
kăo (koie) rian paa-săa ang-grìt hâa bpee (gòn kăo pôot gèng)
https://www.expatden.com/wlt/audio/tense-she-had-studied-english-5-years-before-she.mp3

Voz pasiva…

Este siempre es un tiempo verbal divertido de usar. Los niños (y algunos adultos) lo usan para desviar la atención de ellos mismos y algo que “hicieron” y convertirlo en algo que “fue hecho” (por alguien). “Golpeé la bola de golf al agua” se convierte en “la bola de golf fue golpeada al agua (por mí).” “Robé el dinero” se convierte en “el dinero fue robado (por mí)”, etc. El tailandés tiene algunas formas ingeniosas de producir este patrón, pero como en inglés no todos los verbos son candidatos para la voz pasiva (“inglés fue estudiado por mí”, no es una gran oración, ¿verdad?)

La palabra que más se usa en inglés con la voz pasiva es “by” para indicar quién realizaba la acción. El tailandés también la utiliza.

By: โดย /doi/

Palabras especiales de tiempo:

ถูก /tùuk/
โดน /dohn/

La pelota fue pateada.
ลูกบอลถูกเตะ
lôok bon tùuk dtè

La pelota no fue pateada.
ลูกบอลไม่ถูกเตะ
lôok bon mâi tùuk dtè

Él fue golpeado (por la pelota).
เขาโดนกระแทก (โดยลูกบอล)
kăo dohn grà-tâek (doi lôok bon)

Él no fue golpeado (por la pelota).
เขาไม่โดนกระแทก (โดยลูกบอล)
kăo mâi dohn grà-tâek (doi lôok bon)
https://www.expatden.com/wlt/audio/tense-he-wasnt-struck-by-ball.mp3

Tiempos simplificados…

Para nosotros que apenas nos estamos acostumbrando a hablar en tailandés en diferentes tiempos verbales, hay una forma menos sofisticada y bastante fácil de decir casi todo lo que necesitamos decir. Solo usa el verbo y añade algunas palabras de tiempo después si necesitas ser más específico. Cada tiempo verbal comienza de la misma manera.

Yo como (todos los días)
ผมทานข้าว (ทุกวัน)
pŏm taan kâao (túk wan)

No como (todos los días)
ผมไม่ทานข้าว (ทุกวัน)
pŏm mâi taan kâao (túk-wan)

Yo comí (ayer)
ผมทานข้าว (เมื่อวานนี้)
pŏm taan kâao (mêua waan née)

No comí (ayer)
ผมไม่ทานข้าว (เมื่อวานนี้)
pŏm mâi taan kâao (mêua-waan-née)

Comeré (mañana).
ผมทานข้าว (พรุ่งนี้)
pŏm taan kâao (prûng-níi)

No comeré (mañana).
ผมไม่ทานข้าว (พรุ่งนี้)
pŏm mâi taan kâao (prûng-níi)

Ya he comido.
ผมทานข้าว (แล้ว)
pŏm taan kâao (láew)

No he comido (todavía).
ผม (ยัง) ไม่ทานข้าว
pŏm (yang) mâi taan kâao (láew)

Así que la próxima vez que alguien te diga que el tailandés no tiene tiempos verbales, podrías responder lo contrario.

Esto fue escrito por Hugh Leong.
นี่เขียนโดยฮีวลีออง
nêe kĭan doi Hugh Leong

Y espero que lo hayas leído.
และหวังว่าคุณได้อ่านแล้ว
láe wăng wâa kun dâai àan láew
https://www.expatden.com/wlt/audio/tense-hopefully-youve-read-it.mp3

Apéndice (más maneras de expresar tiempos verbales en tailandés)…

Después de publicar lo anterior, he estado escuchando lo que la gente dice y se me ocurrieron algunas ideas más.

Otra forma de hablar tailandés en tiempos verbales es usar las palabras de tiempo “en el presente”, “en el pasado” y “en el futuro”. Con estas palabras de tiempo necesitaremos usar la palabra auxiliar tailandesa “en” ใน /nài/.

Aquí hay algunos ejemplos:

Presente
ปัจจุบัน
bpàt-jù-ban

Actualmente (ahora mismo, en el presente, en este tiempo) él juega fútbol.
ในปัจจุบันเขาเล่นฟุตบอล
nai bpàt-jù-ban kăo lên fút-bon

Pasado
อดีต
à-dèet

En el pasado (antes), él jugaba (solía jugar) fútbol.
ในอดีตเขา (เคย) เล่นฟุตบอล
nai à-dèet kăo (koie) lên fút-bon

Futuro
อนาคต
à-naa-kót

(En el futuro) Él jugará fútbol.
ในอนาคตเขา (จะ) เล่นฟุตบอล
nai à-naa-kót kăo (jà) lên fút-bon

Me gustaría agradecer a Ajarn Mia (Learn2SpeakThai) quien revisó la precisión del tailandés y a Khun Pairoj que grabó el audio.

Hugh LeongRetirarse a Tailandia
Retirarse a Tailandia: Blog
eBooks en Tailandia

Read in Other Languages
This article is also available in: